Dacher Keltner, de machtsparadox, een radicaal nieuwe visie op leiderschap.

Keltner schreef een intrigerend boek. Echte macht, zo betoogt hij, is de winst van een sociale investering. Anders dan de definitie van Nicolló Machiavelli in het zestiende-eeuwse Florence schreef (macht dwing je af en krijg je door machtsvertoon waarbij je de ander onderdrukt) kan je macht niet afdwingen. Macht krijg je van anderen vanaf het moment dat zij denken dat je deze macht waardig bent en in hun voordeel zal gebruiken. In het andere geval gaan mensen zodanig roddelen dat jij uiteindelijk je macht terug verliest. Dat is de korte essentie van de boodschap van Keltner.

Een boek dat een echte aanrader is voor  de professionele leider in de eerste plaats, voor iedereen die iets wil betekenen in de tweede plaats.

Aan de hand van 20 principes bespreekt Keltner zijn twee invalshoeken, stellingen als het ware, die de paradox van de macht vormen. Aan de ene kant verkrijg je macht door sociaal intelligent, empathisch en aardig te zijn tegen anderen. De andere kant van de paradox komt doordat we ons , eenmaal we de macht kregen, gaan gedragen als onbeheersbare impulsieve sociopaten. En zo verliezen we onze macht weer.

Op het gevaar af dat ik het leesplezier vergal geef ik toch de twintig principes die Keltners werk ruggengraat geven hieronder weer. Als u verder leest wees dan gewaarschuwd en beschouw dit als een spoiler alert voor als je het boek zelf wil gaan lezen. Ik las het in een Nederlandstalige uitgave. Het boekt telt een kleine 200 pagina’s en is echt aanbevolen voor iedereen die leiding geeft, of dat zou willen doen. En leiding geven beschouw ik hier heel breed, niet enkel professioneel, ook in de omgang met vrienden, kinderen, gelden de regels die Keltner beschrijft in dit voor mij wel echt baanbrekende boek.

Macht gaat om een betekenisvolle rol in de wereld

principe 1 Macht gaat om het veranderen van de situatie van anderen.
principe 2 Macht maakt deel uit van elke relatie en interactie.
principe 3 Macht speelt een rol in alledaagse gedragingen.
principe 4 Macht komt voort uit steun aan anderen in sociale netwerken.

Macht wordt gegeven, niet gepakt

principe 5 Groepen geven macht aan degene die het algemeen belang bevordert.
principe 6 Groepen bouwen reputaties die bepalend zijn voor het vermogen om invloed uit te oefenen
principe 7 Groepen belonen degene die het algemeen belang bevordert met aanzien en waardering.
principe 8 Groepen straffen degene die het algemeen belang ondermijnt met geroddel.
Duurzame macht komt voort uit aandacht voor anderen

principe 9 Duurzame macht komt voort uit je inleven.
principe 10 Duurzame macht komt voort uit geven.
principe 11 Duurzame macht komt voort uit dankbaarheid tonen.
principe 12 Duurzame macht komt voort uit verhalen vertellen die verbinden.

Misbruik van macht

principe 13 Macht leidt tot een tekort aan inlevingsvermogen en een verminderd moreel besef.
principe 14 Macht leidt tot zelfzuchtige impulsiviteit.
principe 15 Macht leidt tot onbeleefdheid en gebrek aan respect.
principe 16 Macht leidt tot verhalen over buitengewone kwaliteiten.

De nadelige gevolgen van machteloosheid

principe 17 Machteloosheid gaat om een confrontatie met voortdurende dreiging in de omgeving.
principe 1 8 Stress is bepalend voor de ervaring van machteloosheid.
principe 19 Machteloosheid ondermijnt het vermogen om bij te dragen aan de samenleving.
principe 20 Machteloosheid veroorzaakt een slechte gezondheid.
Keltner staaft alle uitspraken met vele feiten uit wetenschappelijk onderzoek. Vele voorbeelden van machtige leiders die hun macht zagen afgepakt worden, verluchten het boek en maken het rijk en inzichtelijk. Al te samen blijft het een erg vlot leesbaar boek.

De laatste hoofdstukken die gaan over machteloosheid trekken het boek ook uit de engere context van professionele macht in bedrijven.

Keltners inzichten zijn zo breed bruikbaar in vele aspecten van ons leven. Iedereen die over leiderschap spreekt en blijft zitten in de gangbare begrippen als tranformationeel leiderschap, charismatisch leiderschap of welke andere indeling dan ook zou Keltners boek moeten lezen. Misschien niet zo fundamenteel, maar het raakt voor wat mij betreft tot bijna op de hoogte van Kets de Vries’ ‘leiderschap ontraadseld’.